Güncel Makalelerimiz
Trafik Kazalarında Hasar Alan Araç İçin İkame Araç Bedeli Hukuki Bir Haktır.
Trafik kazaları, bir kiÅŸinin veya bir aracın baÅŸka bir kiÅŸiye veya araca verdiÄŸi zarar nedeniyle çok sayıda hukuki mesele doÄŸurur. Bu meselelerin en önemli olanlarından biri de kazaya karışan aracın tamir süresince, araç sahibinin baÅŸka bir araç temin etmesi gerekliliÄŸiyle ortaya çıkan "ikame araç bedeli" hakkıdır.
Ä°kame araç bedeli, bir trafik kazasında hasar gören aracın tamir süresince, aracın sahibi tarafından kullanmak amacıyla baÅŸka bir aracın temin edilmesinin masraflarını kapsayan bir haktır. Bu hak, trafik kazasından sorumlu tarafın, kazanın maÄŸduruna yükümlülüklerini yerine getirmesi gereken önemli bir hukuki düzenlemedir. Hasar gören aracın tamiri nedeniyle araç sahibinin kullanımına uygun bir aracın temin edilmemesi, maÄŸdurun maddi kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, ikame araç temini, kiÅŸinin günlük yaÅŸamını sürdürebilmesi için önemli bir gereklilik haline gelir.
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) ve Türk Borçlar Kanunu'nda (TBK), kazaya uÄŸrayan aracın sahibi ve zarar gören taraf arasında belirli sorumluluklar düzenlenmiÅŸtir. Kazaya neden olan kiÅŸinin, maÄŸdurun kayıplarını karşılaması yükümlülüÄŸü, ikame araç bedelinin de teminat altına alınmasını saÄŸlar.
Ticaret Kanunu'nun 85. maddesinde, trafik kazaları sonucu oluÅŸan zararların tazmini ile ilgili düzenlemelere yer verilmiÅŸtir. Burada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi, zarar gören tarafın maddi kaybını en aza indirmeyi amaçlar. Aynı zamanda, Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesi de bir kiÅŸinin kazaya uÄŸraması durumunda uÄŸradığı zararın tazmini için, ikame araç bedeli gibi çeÅŸitli zarar kalemlerinin tazmin edilmesi gerektiÄŸini ifade eder.
Yargıtay, ikame araç bedeliyle ilgili pek çok önemli karar vermiÅŸtir. ÖrneÄŸin, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, bir kararında ikame araç bedelinin, kazaya karışan araç için tamir süresi boyunca ödenmesi gerektiÄŸini belirtmiÅŸtir. Bu karar, maÄŸduriyetin önlenmesine ve hak sahibinin yaÅŸam standardının korunmasına yöneliktir.
Bir baÅŸka Yargıtay kararında ise, aracın tamir süresinin uzunluÄŸu dikkate alınarak, aracın sahibi için ikame araç temini konusunda bir yükümlülük olduÄŸu vurgulanmıştır. Yargıtay, kaza sonrası aracın kullanılamaz durumda olmasının, ikame araç teminini gerektiren bir durum olduÄŸunu belirtmiÅŸtir.
Yargıtay’a göre, aracın onarımı tamamlanana kadar ikame araç temini talebi geçerlidir, ancak bu süre gereksiz uzatılmamalıdır. EÄŸer aracın onarımı uzun sürecekse, bu durumda ikame araç bedeli talebi makul bir süre ile sınırlı olmalıdır. Makul süre, aracın onarımının normalde ne kadar süreceÄŸiyle orantılı olmalıdır. Ancak, eksik parça veya aracın baÅŸka sebeplerle kullanılamaz hale gelmesi gibi unsurlar, bu sürenin uzamasına sebep olabilir. Ancak, bu süreler arasında da bir denge saÄŸlanmalıdır. Çünkü araç sahibinin maÄŸduriyetini en aza indirmek için ikame araç temini önemli olsa da tamir süresiyle orantısız ÅŸekilde uzun süreli bir ikame araç talebi, Yargıtay tarafından uygun bulunmamaktadır. Önemli olan, tamir süresinin makul bir ÅŸekilde hesaplanması ve bu sürenin sadece gerçekten onarım sürecine dayandırılmasıdır.
Yargıtay, aracın onarım süresi ve buna baÄŸlı olarak ikame araç bedelinin temin edilmesi gerekliliÄŸi hakkında verdiÄŸi kararlarında, eksik parça temini nedeniyle geçen sürenin makul süreden çıkarılması gerektiÄŸine karar vermektedir. Çünkü eksik parça temini genellikle dış faktörlere baÄŸlıdır ve bu tür durumlar, sigorta ÅŸirketi veya kasko poliçesi gereÄŸi aracın tamirini gerçekleÅŸtiren servisin kontrolü dışında geliÅŸebilir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, eksik parça temini için geçen sürenin, ikame araç talebinin süresine dahil edilmemesi gerektiÄŸi vurgulanmıştır. Yani, bir parça temin edilemezse ve bu nedenle onarım süresi uzarsa, bu süre ikame araç bedeli hesabında dikkate alınmaz.
Örnek Yargıtay Kararları
- Yargıtay 13. Hukuk Dairesi (2020), eksik parça temini nedeniyle tamir süresi uzayan bir davada, bu bekleme süresinin ikame araç bedeli hesaplamasına dahil edilmemesi gerektiÄŸine karar vermiÅŸtir. Kararda, aracın onarımının eksik parça temini nedeniyle 3 hafta uzaması, ikame araç bedeli talebinin süresini etkilememiÅŸtir.
- Yargıtay 11. Hukuk Dairesi (2021), bir kararında, aracın yaklaşık 45 gün süren onarımı sırasında, eksik parça temini nedeniyle yaÅŸanan 10 günlük gecikmeyi makul süreden çıkartarak ikame araç bedelinin ödenmesine karar vermiÅŸtir.
- Ä°kame araç bedelinin hesaplanmasında, makul sürenin dışında tutulacak diÄŸer unsurlar da oldukça önemlidir. Yargıtay kararları ve genel hukuki prensiplere göre, ikame araç bedeli talebi hesaplanırken sadece onarım süresi deÄŸil, aynı zamanda aracın kullanılamazlık durumu, eksik parça temini, zamanında yapılmayan tamir iÅŸlemleri ve bazı dışsal faktörler de göz önünde bulundurulur. Bu unsurların dışında tutulan süreler, maÄŸduriyetin gereksiz yere uzamamasını ve adil bir çözüm saÄŸlanmasını amaçlar.
Sonuç olarak, ikame araç bedeli talebinin makul süre sınırları içerisinde yapılması gerekmektedir. Yargıtay, araç sahibinin maÄŸduriyetini en aza indirgemek için, aracın onarımı süresince geçici araç teminini hukuki bir hak olarak tanımaktadır. Ancak, bu sürenin makul bir çerçevede deÄŸerlendirilmesi ve sadece onarım süresi ve zorunlu dışsal etkenler göz önünde bulundurularak belirlenmesi gerektiÄŸi Yargıtay kararlarında net bir ÅŸekilde ortaya konmuÅŸtur.
Bu durum, hem araç sahibinin hem de sigorta ÅŸirketlerinin hukuki ve adil bir çözüme ulaÅŸmasını saÄŸlar. Aracın onarım süresi ve ikame araç temini ile ilgili her türlü maÄŸduriyetin giderilmesi, hukuki bir süreçle düzenlenmiÅŸ olup, adil bir tazminat saÄŸlanması için önemlidir.
AV. KAMÄ°LE NUR AVERÄ°