Güncel Makalelerimiz
Şikayete Tabi Suçlarda Şikayetten Vazgeçme Sorunu
Türk Ceza Kanunu’nun 73.maddesinde “SoruÅŸturulması ve kovuÅŸturulması ÅŸikayete tabi suçlar” baÅŸlığı altında soruÅŸturulması ve kovuÅŸturulması ÅŸikayet ÅŸartına baÄŸlı suçlar ve bu hususta uygulanacak ilke ve esaslar düzenlenmiÅŸtir. Ä°lgili kanun maddesinde sayılan suçlar, yetkili kiÅŸinin ÅŸikayetinin bulunduÄŸu durumlarda ceza yargılamasına tabi olacaklardır. Buna göre ÅŸikayetin varlığı yargılama bakımından olmazsa olmaz bir koÅŸuldur.
Åžikayete tabi suçlarda zamanaşımı süresi aşılmadığı sürece ÅŸikayet süresi failin ve fiilin öÄŸrenilmesinden itibaren altı aydır. MaÄŸdur ve suçtan zarar gören herkes ÅŸikayet hakkına sahip olup ÅŸikayette bulunabilecektir. Dolayısıyla ÅŸikayet hakkına sahip olmak için direkt olarak suçun konusu ve doÄŸrudan zarar gören maÄŸdur olmak gerekmemektedir. Dolaylı olarak suçtan zarar gören kiÅŸi de ÅŸikayet hakkına sahip olacak ve ÅŸikayette bulunabilecektir.
Åžikayete tabi suç hakkında soruÅŸturma veya kovuÅŸturma evresinde ÅŸikayetten vazgeçmek mümkündür. SoruÅŸturma aÅŸamasında ÅŸikayetten vazgeçilmesi halinde ilgili suçtan kovuÅŸturmaya yer olmadığına dair karar verilecek, kovuÅŸturma aÅŸamasında ÅŸikayetten vazgeçilmesi durumunda ise sanık veya birden fazla sanık olması durumunda sanıkların ÅŸikayetten vazgeçme hususuna onay vermesi halinde dosyada düÅŸme kararı verilecektir.
Åžikayete tabi suçlarda esas kural fiilin ÅŸikayet edilmesidir. Hal böyle iken ilgili suç hakkında ÅŸikayetinden vazgeçen kiÅŸi, eÄŸer ilgili suçu iÅŸleyen birden fazla fail varsa hepsi hakkında ÅŸikayetinden vazgeçmiÅŸ sayılacak ve ÅŸikayetten vazgeçme tüm faillere sirayet edecektir. TCK madde 73’ün 5.fıkrasına göre de “Ä°ÅŸtirak halinde suç iÅŸlemiÅŸ sanıklardan biri hakkındaki ÅŸikayetten vazgeçme, diÄŸerlerini de kapsar.” Åžeklinde düzenleme getirilerek ÅŸikayetten vazgeçmenin tüm sanıklara sirayet edeceÄŸini kural altına almıştır. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2023/7794 E. , 2024/3209 K. Sayılı kararında “…Tüm bu açıklamalar ışığında, sanıkların üzerlerine atılı ÅŸikayet dilekçesiyle davaya konu edilen suçun takibi ÅŸikayete baÄŸlı olup, ÅŸikayetçi adına vekaletnameye istinaden davadan feragat etmeye yetkili olduÄŸu anlaşılan ÅŸikayetçi vekilinin 21.06.2022 tarihli hükümden sonra UYAP'tan gönderdiÄŸi 29.12.2022 tarihli ÅŸikayetten vazgeçme dilekçesi ile ÅŸikayetten feragat edilmesi nedeniyle tüm sanıklar hakkında düÅŸme kararı verilmesi zorunluluÄŸu,
Bozmayı gerektirmiÅŸ,…” ÅŸeklinde gerekçe gösterilerek ÅŸikayetten feragat etmenin birden fazla sanık söz konusu olduÄŸunda sanıkların tamamı yönünden geçerli olacağından bahisle bozma kararı verilmiÅŸtir.
Bir diÄŸer tartışmaya açık konu ise mirasçıların ÅŸikayetten feragat edip edemeyeceÄŸi hususudur. Suçtan zarar gören, ölmeden önce davaya katılma talebinde bulunduysa mirasçılarının davaya katılan adına devam edebileceÄŸi ancak suçtan zarar görenin ÅŸikayette bulunmadan önce ölmesi halinde mirasçılarının suçtan zarar gören adına ÅŸikayette bulunamayacağı kabul edilmektedir. Ölmeden önce ÅŸikayette bulunan kiÅŸi hakkında devam eden yargılamada mirasçılarının ÅŸikayetten vazgeçip vazgeçemeyeceÄŸi hakkında çeÅŸitli kararlar mevcuttur. Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2011/24488 E. , 2013/2121 K. Sayılı kararında “Åžikayetten vazgeçme hakkının kiÅŸiye sıkı sıkıya baÄŸlı haklardan olduÄŸu, maÄŸdurun ÅŸikayetçi olduktan sonra ölmesi üzerine ÅŸikayetten vazgeçme hakkının maÄŸdurun mirasçılarına geçmeyeceÄŸi, buna göre mirasçılardan birinin ÅŸikayetten vazgeçmesi nedeniyle kamu davasının düÅŸürülemeyeceÄŸi gözetilmeden yazılı ÅŸekilde düÅŸme kararı verilmesi,
Bozmayı gerektirmiÅŸ,” ÅŸeklinde hüküm kurulmuÅŸ olup mirasçıların maÄŸdur adına ÅŸikayetten vazgeçemeyeceÄŸi kabul edilmiÅŸtir. Ancak bizim de katıldığımız bir diÄŸer görüÅŸe göre ölmeden önce davaya katılan suçtan zarar gören hakkında uzlaÅŸma görüÅŸmelerine katılma ve uzlaşıp uzlaÅŸmama konusunda karar verebilme yetkisine sahip olan mirasçıların ÅŸikayetten vazgeçme hakkı da olmalıdır.
Sanık hakkında ÅŸikayetten feragat edilmesi halinde TCK hükmü gereÄŸince kovuÅŸturma aÅŸamasında sanığın onayı aranmaktadır. Sanık, ÅŸikayetten vazgeçme halinde rıza göstermediÄŸi takdirde yargılamaya devam edilmektedir. Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2018/6021 E. , 2018/13813 K. “Sanık, vazgeçmeyi kabul etmeyip hüküm aÅŸamasına gelen bir yargılamada tüm bu yararlar ortadan kalkmıştır. Bu nedenle sanığın oluÅŸan sonuca göre mahkumiyetine karar verilmesi hukuka uygundur.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, sanık hakkında hakaret suçundan kurulan mahkumiyet hükmünün Dairemizce onanmasında isabetsizlik görülmediÄŸinden Yargıtay Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'nın itirazının reddine karar vermek gerekmiÅŸtir.” Åžeklinde karar verilmiÅŸtir. Ancak uygulamada vazgeçmeyi kabul etmeyen sanık hakkında yapılan yargılama sonucunda cezalandırılma yönünde karar verilse de ÅŸikayetten vazgeçmeyi kabul etmiÅŸçesine düÅŸme kararı verildiÄŸi görülmektedir. Bu uygulama tarafımızca kabul edilemez olup Yargıtay ile aynı kanaatteyiz.
Sonuç olarak ÅŸikayetten vazgeçme hususunda sanık bu vazgeçmeyi hür iradesi ile kabul etmediÄŸi takdirde somut deliller ışığında suçun kanuni tanımındaki unsurların oluÅŸması halinde hakkında cezalandırılması yönünde karar verilmesi gerekmektedir.
Åžikayetten vazgeçme, kanaatimizce ceza muhakemesi kapsamında tartışmalı bir konu olup her somut olayın ÅŸartları olay özünde incelenmelidir.
Av.Müzeyyen KÜÇÜKDOÄžAN