Koltuk Sigortası Tazminatı
Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası, yolculuğun başlangıcından bitişine kadar, otobüsün içinde veya dışında, otobüs hareket halinde iken veya değilken, yolculuk sırasında veya bekleme, duraklama ve mola yerlerinde karşılaşılabilecek her türlü kazalara karşı, sigortalılar (yolcular, sürücüler ve yardımcılar) yararına taşımacı tarafından yaptırılması zorunlu bir kaza (can) sigortası olup, kazanın oluşunda taşımacının yada sürücü ve yardımcılarının bir kusurları bulunmasa bile, ölümlerde sigorta poliçesinde yazılı tutarın tamamı, bir zarar (destekten yoksunluk) hesabı yapılmaksızın, ölen kişinin mirasçılarına eksiksiz ve kesintisiz olarak; yaralanmalarda beden gücü kayıp oranına göre zarar gören kişilere ödenir.
Burada dikkat edilecek üç husus mevcuttur; ilki kaza kavramı trafik kazası da dahil, her türlü kazayı kapsıyor; trafik sigortası gibi sadece trafik kazasını değil. İkincisi sakatlık veya ölüm nedeniyle tazminatın ödenebilmesi için, ölüm veya sakatlığın kazayı takip eden bir yıl içinde gerçekleşmesi gerekiyor. Üçüncüsü, kazanın mutlaka otobüs içinde gerçekleşmesi gerekmiyor. Mola esnasında lavaboda ayağınız kayıp zarar görseniz de tazminata hak kazanıyorsunuz. Son olarak zorunlu trafik sigortasında olduğu gibi bir tazminat hesaplaması yapılmıyor; doğrudan tazminat ödeniyor.
Teminat dışı olan haller;
a)Her türlü hastalıklı hal, diğer bir deyişle herhangi bir hastalıktan ortaya çıkan zararlar,
b) Sigortanın kapsamına giren bir kaza neticesinde meydana gelmediği takdirde, sıcaklık, donma, güneş çarpması ve tıkanıklık gibi tesirler,
c) İntihar veya intihara teşebbüs,
d) Belirgin sarhoşluk, uyuşturucu ve zararlı madde kullanımı,
e) Sigortanın kapsamına giren bir kazanın gerektirmediği cerrahi müdahale ve her türlü ışın tedavisi ile ilaç kullanımı neticesinde meydana gelen ve sigortalının bedensel bir sakatlığa maruz kalmasına veya ölmesine sebebiyet veren olaylar kaza sayılmaz.
Yukarıdaki beş halin dışında kalan her türlü kaza teminat altındadır. Bu zorunlu sigortada üç teminat türü vardır; ilki ölüm, ikincisi sakatlık ve üçüncüsü ise tedavi tazminatıdır. Tedavi için 175.000 TL; sakatlık ve ölüm için de 175.000 TL teminat verilmiştir. Önce sakatlık geçiren yolcu, şoför veya yardımcı sakatlık tazminatını alır; ardından kazaya bağlı olarak hayatını kaybederse, sakatlık için aldığı tazminat 175.000 TL’den düşülerek tazminat ödenir. Daimi sakatlık veya ölüm, kazayı takip eden bir yıl içinde gerçekleşirse, tazminat ödenmektedir.
Ülkemizde uzun yıllar önce, demiryollarının geliştirilmesi bir yana bırakılarak, karayolu taşımacılığına ağırlık verilmesi sonucu, şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığı yaygınlaşmış, özel otomobil sayısındaki olağanüstü artışla birlikte yetersiz ve elverişsiz yollarda can kayıpları alabildiğine artmış; trafik kazalarında ülkemiz dünya genelinde ön sıralarda yer alır olmuştur. Özellikle otobüs kazalarındaki toplu ölümler, yasal düzenlemelerdeki gecikmeyi yönetimlere ve yasa koyucuya anımsatmış ve önlem alma gereğini duyurmuştur. Önceleri kazalara karşı, yalnızca Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili maddelerine göre yapılması zorunlu tek bir sigorta türü (Mali Sorumluluk-Trafik Sigortası) varken, şehirlerarası yolcu taşıyan otobüs işletmecilerine “Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası“ yaptırma yükümlülüğü getirilmiş; 2003 yılında yürürlüğe konulan Karayolu Taşıma Kanunu’yla da “Karayolu Yolcu Taşımacılığı Mali Sorumluluk Sigortası” adıyla yeni bir sigorta türü de eklenerek yolcular için sigorta sayısı üçe çıkarılmıştır.
Zorunlu Koltuk Sigortası, sigorta ettiren (otobüs işletenleri) yararına ve onun hukuki sorumluluğunu üstlenen bir sorumluluk ve zarar sigortası değil, ferdi kaza sigortaları arasında yer alan bir “can sigortası” türü olup, sigorta bedeli, hesaplanacak zarar tutarına göre değil, sigorta poliçesinde belirtilen miktar üzerinden ödenmektedir. Çünkü, kaza (can) sigortası, bir tutar (meblâğ) sigortasıdır.
Tutar (meblâğ) sigortasında, kişilerin kazaya uğramaları durumunda, somut zarar ne olursa olsun, sigorta poliçesinde yer alan tutar, kazaya uğrayan kişiye veya yakınlarına eksiksiz ödenir. Başka bir deyişle, sigortacının ödeyeceği tutar, sigorta poliçesinde yazılı “sigorta bedeli”dir. 25/2/2004 tarih ve 25384 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2004/6789 sayılı Kararnamenin eki Karara göre yapılacak "Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası"na aşağıdaki tarife ve talimat uygulanır. Türkiye'de karayolu motorlu araçlar mali sorumluluk sigortası branşında ruhsatı olan bütün sigorta şirketleri, karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortasını yapmakla yükümlüdür. Bu sigorta, şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacılığı kapsamında seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve yardımcılarını, taşımacılık hizmetinin başlangıcından bitimine kadar geçen seyahat süresi içinde, duraklamalar da dahil olmak üzere, maruz kalacakları her türlü kazaların neticelerine karşı teminat altına alır.
Taşımacılığın yapıldığı her bir motorlu kara taşıtı için ayrı bir sigorta sözleşmesi düzenlenir ve sigorta sözleşmesine ait kısa bilgiler ile sigortacının adı ve açık adresini belirten bir levha taşıtın iç tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yerde bulundurulur.