Ayıplı Mal Tazminatı
Ayıplı bir mal bir kişinin ölümüne, yaralanmasına veya malın zarar görmesine neden olmuşsa imalatçı- üretici doğan zararları, kusur şartı aranmaksızın tazmin etmekle yükümlüdür. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesine göre; "Tüketicinin seçimlik haklarından birisi ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve /veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde imalatçı/üreticiden tazminat isteme hakkına sahiptir." İmalatçının/üreticinin, sorumlu tutulabilmesi için zarar görenin, malın ayıbını, uğradığı zararı ve ayıp ile zarar arasındaki nedensellik bağını ispat etmesi gerekir.
Ayıplı mal, esasen sözleşmeye aykırı teslim edilen maldır . Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir (TKHK m.8).
Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir Tüketicinin satın aldığı malda ayıp iki şekilde ortaya çıkabilir (BK m.219): Satıcının taahhüt ettiği vasıfların bulunmaması, Malın özelliği gereği malda bulunması zorunlu vasıfların eksik olması. 6502 sayılı Tüketici Kanunu’nda ayıp ihbarı ile ilgili belirlenmiş bir süre yoktur. Ancak, ayıp ihbarı “uygun bir süre” içerisinde yapılmalıdır (BK m.223). Her somut olayın özelliğine göre farklı anlamlar taşıyan “uygun süre”den kastedilen tüketicinin ayıbı öğrenmesinden itibaren geçecek olan makul süredir.
Tüketicinin seçimlik haklarını kullanabilmesi için mal veya hizmette ortay çıkan ayıbı satıcıya veya hizmet sağlayıcıya bildirmesi gerekir. Vatandaşların aldıkları ayıplı hizmetten dolayı satıcılardan eserin ücretsiz onarımı, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarını talep etme imkânı vardır. Türk Borçlar Kanunu’nda belirlenen maddelerde tüketiciye tazminat davası açma hakkı da verilir. Aldığı ayıplı hizmetten dolayı tazminat davası açan kişiler satıcılardan zarara uğradıkları masrafları talep edebilir. Üründen alınan hizmetin tekrarlanmasının istenilmesi durumunda satıcılar müşterilerini daha fazla mağdur etmemek ve zarara uğratmamak amacıyla kısa süre içerisinde hizmet vermelidir. Satıcıların yeniden hizmet vermeleri için maximum olarak 30 gün süre tanınır. Bu süreyi aşan kişiler için tüketiciler sahip oldukları diğer haklarını da kullanabilir.